آموزش در بخش شهاب جزیره ی قشم
گروه آموزش حامی: الهام مراد،ثریا حبیبی، الناز طاهروردی و دکتر توحیدی
در ادامه ی پروژه ی آموزش در بخش شهاب قشم، با توجه به پیگیری های انجام شده از سوی کارشناسان دبستان و آموزش متوسطه دوم و بازخورد مخاطبان نسبت به کارگاه های قبلی، سفر گروه آموزش انجمن حامی از ۲ تا ۴آبان ماه ۱۳۹۷به این منطقه انجام شد. در این سفر کارگاه های پروژه نویسی و هنر برای مدیران و معلمان دبستان توسط سرکار خانم ثریا حبیبی، کارگاه روش تدریس زیست شناسی برای معلمان زیست شناسی متوسطه دوم توسط سرکار خانم علوی و کارگاه تئوری انتخاب برای مدیران مقاطع مختلف توسط جناب آقای دکتر توحیدی برگزار شد.
نکته ی قابل توجه در این برنامه حضور پر تعداد مخاطبان در کارگاه ها و حضور معلمانی از بخش مرکزی قشم و بندرعباس در کارگاه های برگزار شده بود .روز ۲ آبان ماه به شناسایی منطقه و آشنایی بیشتر معلمان و اعضای تیم آموزش و پرورش گذشت، آقای سیدمسلم دریانورد رییس آموزش و پرورش منطقه شهاب قشم از رویکردآموزشی و طرح ها و اهداف آموزش و پرورش منطقه شهاب توضیحاتی ارایه دادند.
۱- کارگاه تئوری انتخاب
مدرس: دکتر توحیدی
شرکت کنندگان: 22 نفر از مدیران منطقه شهاب
گزارش: الناز طاهروردی
ابتدای کلاس با کارت های احساس (خرسی) و اینکه هر کدام از افرادحاضر در کارگاه احساسشان را نشان دادند و علت داشتن احساسات خودشان را بازگو کردند.بعد از بیان احساسات، به فصل اول تئوری انتخاب (کنترل بیرونی) پرداخته شد و به آثار مخرب کنترل بیرونی توسط معلمان ومدیران و .... پرداخته شد.
فصل دوم کتاب تئوری انتخاب به نیازهای 5 گانه(بقا ، عشق و تعلق خاطر، قدرت ، آزادی ، تفریح) مورد بررسی قرار داده شدو فعالیت های عملی در این راستا انجام شد و موردهایی از افراد حاضر در کارگاه مورد بررسی قرار گرفتند.
- انجام بازی هایی با اهداف آموزشی
- بازی معرفی علایق و انتخاب هایی که داریم با شیوه پاسخ به سوالات
فصل سوم دنیای مطلوب معرفی شد و اینکه چگونه می توانیم وارد دنیای مطلوب دانش آموزان بشویم گفت و گو کردیم واینکه مهمترین عامل در این مورد برقراری ارتباط بین معلم و دانش آموز، مادر و کودک ، زن و شوهر می باشد و باید توجه ویژه داشته باشیم.بازی با توپ
روز جمعه 4 آبان ماه ادامه کارگاه با ارائه ی ساختار کلی تئوری انتخاب آغاز شد و بعد از آن با مشارکت افراد حاضر درکارگاه و بیان مسائلی که در مدارس و کلاس هایشان داشتند در نقش های مختلف معلم و شاگرد و شاگرد و معلم و مدیر و دانش آموز و ....بیان مسائل دانش آموزان و گفت و گو در قالب تئوری انتخاب و یافتن راهکار برای حل آن مسئله با کمک خود دانش آموزمعرفی کارت های توانمندی و نحوه استفاده از آن در کلاس ها و اینکه چه استفاده های دیگری می توانیم از این کارت هاداشته باشیم.
در پایان بازی بادکنک ها با هدف برقراری ارتباط را با هم انجام دادیم.و یک نظرسنجی از این کارگاه دو روز برگزار شد و افرادی که در این کارگاه بودند نظراتشان را راجع به این کارگاه نوشتند.
نظرات و پیشنهادات:
۱- بعد ا بررسی نظرسنجی ها که ضمیمه گزارش خواهم کرد حدود 84 درصد تقاضای استمرار این کارگاه ها و آموزش ها را داشتند و آنها مطمئن بودند که این چنین کارگاه هایی در کلاس هایشان و نحوه برخورد و ارتباطشان با اطرافیان تاثیرات مثبتی خواهد داشت.
۲- در جلسه ای که جهت ارزیابی کار خودمان داشتیم همه ی دوستان نظرشان این بود افرادی یادگیرنده و مشتاق جهت کسب اطلاعات جدید و به کارگیری آن در محیط کارشان بودند و مهم تر از همه این بود که همکاران حاضر در کارگاه خیلی اهل مطالعه بودند.
۳- معلم ها و مدیران حاضر در کارگاه تقریبا از لحاظ امکانات در جایگاه نسبتا مناسبی بودندولی از نظر آموزشی نیازمند به حمایت بودند.
۴- مدیران و معلمانی که در کارگاه بودند تمایل به داشتن کارکاه های بازی از جمله بازی هایی وه در کارگاه تئوری انتخاب داشتند ، بودند. آنها می گفتند ما فضای مناسب برای بازی های این چنینی داریم ولی در طراحی بازی و اهداف آن نیازمند به کمک بودند.
۵-پیشنهاد شخص خود بنده این است در حوزه ی روش های نوین تدریس ، دروسی از جمله (ریاضی فارسی علوم)در دبستان نیاز به داشتن کارگاه هایی هستند که بتوانند کلاسهایی با کیفیت بهتری داشته باشند.
۲- کارگاه آموزش زیست شناسی
مدرس : الهه علوی ، کارشناس مسئول علوم تجربی دفتر تالیف کتاب های درسی ، سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، برنامه ریز و مولف زیست شناسی .
شرکت کنندگان: دبیران زیست شناسی قشم
هدف : ارتقا و بهبود کیفیت آموزش زیست شناسی در منطقه مذکور
تنظیم گزارش : الهه علوی
با توجه به هدف ، این کارگاه با ارایه مسایلی در ارتباط با موضوع یادگیری مفاهیم کتاب درسی آغاز شد. درابتدا یکی از دلایل عدم موفقیت دانش آموزان در درس زیست شناسی ، غیر فعال بودن دانش آموزان در امریادگیری و فرایند آموزش عنوان شد. سپس نقشه مفهومی به عنوان یکی از راهکارهای بهیود آموزش مطرح وچگونگی ترسیم این نقشه ها ارائه شد.در ادامه شرکت کنندگان گروه بندی و از آنها خواسته شد تا برای موضوع تولید مثل در گیاهان ، نقشه مفهومیترسیم کنند.
نتیجه بررسی فعالیت
هیچ یک از گروه ها نقشه مفهومی را نتوانسته بودند که به درستی ترسیم کنند. فقط یکی از گروه ها در بعضیقسمت ها توانسته بود که کلمه های رابط را به کار ببرد. یکی از گروه ها حتی به موضوع تولید مثل نپرداختهبود ، بلکه موضوع رده بندی کتاب را بدون رعایت ویژگی های نقشه مفهومی ، ترسیم کرده بود.هدف مدرس از این فعالیت بررسی میزان آشنایی دبیران با نقشه مفهومی بود. این بررسی با توجه به در نظرداشتن نکات زیر انجام شد:
- نقشه های مفهومی از سال 1380 وارد کتاب های راهنمای معلم زیست شناسی (زیست شناسی وآزمایشگاه ۱و۲ ) شده است.
- راهنمای معلم زیست شناسی 1 و 2 )کتاب های جدیدالتالیف( نیز دارای نقشه های مفهومی است.
- گرچه دوره ای برای آموزش ترسیم نقشه مفهومی برگزار نشده ، اما در محتوای آموزش کتاب هایجدید التالیف زیست شناسی 1 و 2 و نیز در دوره های آموزش ضمن خدمت به دبیران ، نقشه مفهومیمطرح شده است.
با توجه به نمونه ای که دبیران در کارگاه ارائه دادند، و نیز اهمیت نقشه های مفهومی در درک مفهومیزیست شناسی ، گرچه ادامه این بحث ضرورت داشت اما به علت طرح موضوعاتی مانند واژگان مصوبفرهنگستان در کتاب درسی، مزاحمت کتاب های کمک آموزشی و کلاس های کنکور در فرایندآموزشرسمی زیست شناسی، ادامه کارگاه به پرداختن به این مسائل و نیز محتوای دانشی کتاب های زیست شناسی اختصاص یافت.
مشاهدات و دریافت ها
- آنچه دبیران می خواستند و برای آن آمده بودند با هدف کارگاه کاملا متفاوت بود. دبیران خواهان پرداختن به محتوای دانشی کتاب ها ، آنهم در جهت تطبیق این محتوای با کتاب های کمک درسی و آماده سازی کنکوراست که ناشران خصوصی به چاپ می رسانند.
- شرکت کنندگان اعلام کردند که به ما گفته شده است این کارگاه برای بررسی محتوای کتاب های زیست شناسی است.
- گرچه تعدادی از دبیران مطرح می کردند که نقشه مفهومی را در کلاس به کار می گیرند و نیازی به پرداختنبه آن نیست ، اما هیچ یک از گروه ها نتوانستند نمونه درستی از یک نقشه مفهومی ارائه دهند.
- با وجودی که بارها تاکید شد که اگر حتی هدف از آموزش موفقیت در آزمون باشد، نقشه های مفهومی در رسیدن به این هدف کمک کننده اند، تمایلی به ادامه این موضوع از سوی شرکت کنندگان وجود نداشت.
- دبیران شرکت کننده در جلسه از محتوای آموزشی که از سوی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تهیه شده است و به راه های متفاوت در اختیار آنها قرار دارد و حتی به بخشی از پرسش های دانشی آنها پاسخ می دهد ، استفاده نمی کنند.
پیشنهاد
- برگزاری کارگاه های آموزش روش در متوسطه دوم ، برای دبیرانی مناسب است که در مدارس خاصتدریس نمی کنند. به تجربه دریافته ام اکثریت دبیرانی که در مدارس خاص تدریس می کنند ، به علت تحت فشار بودن از طرف والدین دانش آموزان و نیز مدیران (مدیر مدرسه تا رئیس اداره )تمایلی برای حضور در چنین کارگاه هایی را ندارند. این موضوع شامل حال همه دبیران علوم تجربی در متوسطهدوم است. این دبیران به دنبال محتوای جزیی دانشی و نیز کسب مهارت هایی برای آموزش تست زنیهستند که منجر به فرهنگ سازی و تغییر بهینه در رفتار آموزشی نمی شود.
- کارگاه های آموزش روش تدریس برای معلمان ابتدایی و متوسطه اول مناسب است. این معلمان کمتر درگیر معضل آزمون محوری هستند.
- برگزاری کارگاه های مطالعه و درک مفهومی زیست شناسی برای دانش آموزان پایه دهم و یازدهم ، با الویت پایه دهم پیشنهاد می شود.
کارگاه هنر و پروژه نویسی برای مقطع دبستان
مدرس : خانم ثریا حبیبی
شرکت کنندگان : ۵۰ معلم ابتدایی
صبح همه ی گروه با هم راه افتادیم وقتی به محل کارگاه رسیدیم حدود سی نفر از معلمان حضور داشتند شاید در کارگاه های آموزشی که درشهرستان ها برگزار کرده بودم بی سابقه بود که قبل از من این همه آمده باشند بعد از رسیدن ما تا زمانی که آماده سازی های اولیه ی کارگاه انجام شود هم تعداد زیادی معلم آمدند که یک سوم آقایان و بقیه خانم ها بودند.
مباحث اصلی کارگاه هنر :
- مفهوم هنر
- انواع هنرهایی که می شناسند
- آشنایی و علاقه مندی یا عدم علاقه مندی خودشان به هنر و چرایی آن (اشاره کوتاهی هم کردیم به مسایل مهمی که در طول زندگی روی ساختار هویتی آنها تاثیر گذاشته اند و باعث این علاقه مندی یا عدم آن شده اند. در پاورپوینت پروژه نویسی اسلایدی تحت عنوان هویت من هست کاه در این کارگاه فقط آن را نمایش دادم تا بعد در خانه برای خودشان با حوصله و دقت انجام بدهند و در اینجاا فقط به مهمترین عامل تاثیر گذار بر علاقه مندی یا عدم علاقه مندی یا بی تفاوتی نسبت به هنر را واکاوی کنند وبرای خودشان خیلی جالب بود که به این ریشه ها می رسیدند.)
- بررسی وضعیت آموزش هنر در دوران کودکی خودشان در مدارس و مقایسه ی آن با کلاس های هنر امروز خودشان به عنوان معلم(در این بخش به مسایل و مشالاتی که در این زمینه داشتند پرداختند و درنهایت ریشه ی خیلی از مسایلی را که به خودشان بر می گشت و در واقع سهم خودشان بود و معتقد بودند که باید روی آنها کار شود را با اتفاق نظر انتخاب کردند:
آموزش درست و اصولی معلمان ابتدایی
فعالیت های عملی:
- یک کار گروهی ، گروه شدند ابزار انتخاب کردند و کار کردند و در نهایت کارها را روی دیوار نصب کاردیم و در باره ی آنها گفتگو کردیم.
- اوریگامی
- تلفیق دروس در بخشی از این کارگاه درباره ی تلفیق دروس با هنر گفتگو کردیم و در گروه های جداگانه هر کدام به ارتباط هنر با یکی از دروس پرداختند و فعالیت هایی در رابطه با آن درس تعریف کردند. و قرار شد در یک گاروه مجازی این اطلاعات به همه ی آنها انتقال پیدا کند.
نظرسنجی
در آخر هم نظرسنجی کردیم تقریبا نظر صددرصد اعضای کارگاه این بود که کارگاه برایشان مفید بود ولیایااش که کارگاه های بیشتر ی برای تکنیک های عملی برگزار کنیم .البته قابل پیش بینی هم بود معلمانترجیح می دهند فعالیت هایی را یاد بگیرند که بتوانند عملی در کلاس هایشان انجام بدهند اما قبل از تکنیک ها باید با مفاهیم و ضرورت این مسئله آشنا می شدند تا بعد مفاهیم تکنیک ها را بهتر دریابند .
کارگاه پروژه نویسی
مخاطبان : ۲۵ نفر از مدیران ، راهبران آموزشی و سرگروه ها
مباحث اصلی این کارگاه :
- پروژه چیست؟
- تعریف پروژه
- اصول پروژه نویسی
سرفصل های پروژه نویسی
- بررسی ابتدایی "ساختار هویت من" و پیدا کردن مهمترین عامل تاثیر گذار بر نگاه آموزش هر کدام ایده ها و آرزوها
- نیازسنجی و رسیدن به یک پروژه و بعد پروژه نویسی -
وقتی روی موضوع ایده ها و آرزوها کار می کردیم که خیلی برای همه جالب و هیجان انگیز بود و هر کادام با یک آرزوی مهم برای خودشان رسیدند چند نفری خواستند پروژه ی خودشان را بر اساس هماان آرزو بنویسنداما بقیه ی اعضای این کارگاه که در کارگاه صبح هم بودند به همان مشکل آموزشی ای که صبح به آن پرداخته بودند برای پروژ نویسی رای دادند.یک کودک کلاس پنجم هم در کارگاه داشتیم که او هم برای آروزی خودشپروژه نوشت : ساخت ماشین پرنده (. و گروه گروه شروع کردند به نوشتن پروژه ی خودشان)
عنوان پروژه : آموزش درست و اصولی معلمان ابتدایی منطقه ی شهاب
هر گروه بر اساس این سرفصل کارکردند اما روی موضوعات مختلفی از جمله :
- آموزش ریاضی برای معلمان منطقه
- آموزش به سرباز معلمان منطقه(۳۳ سرباز معلم در منطقه هست )
- آموزش ارزشیابی توصیفی به معلمان
هر گروه بر اساس سرفصل هایی که داده بودم یک پروژه نوشت و تا جایی که زمان اجازه می داد آنها را بررسایکردیم . پیشنهاد دادم که اگر روی پروژه هایشان دوباره کار کنند و برای خانم گردشاسان بفرستند تا ایشان به من بدهند می توانم برای کامل کردن پروژه ها کمک کنم.البته این کارگاه هم مانند پیش درآمدی برای موضوع پروژه نویسی بود و هر سرفصل آن خود ، کارگاهی جداگانه است اما بخاطر فرصت کم بصورت فشرده برگزار شد.