گزارش فعالیت های "گروه آموزش دبیرستان" انجمن حامی با محوریت آموزش آنلاین توسط سرکار خانم بابازاده مسئول گروه
ایده آموزش
آنلاین پیرو چه نیازی و از چه زمانی در کارگروه آموزش حامی شکل گرفت؟
تفاوت
آموزش آنلاین و آموزش مجازی
آموزش آنلاین و آموزش مجازی را باید از
هم تفکیک کرد. آموزش آنلاین بخشی از آموزش مجازی به حساب می‌آید.
آموزش مجازی به معنای آموزش در فضای غیر واقعی از نظر فیزیکی می‌باشد.
همواره آموزش بدون حضور معلم و با استفاده از ابزار و
تکنولوژی موجود، جهت بهره‌مندی بهتر دانش‌آموزان از آموزش، مد نظر ما قرار داشته است.
آموزش غیر مستقیم نیز نوعی آموزش و خود یادگیری محسوب میشود مثل این
که یک دانش‌آموز می‌تواند خودش از روی
کتاب درسی به طور خودآموز درس را فرا بگیرد
استفاده از سی دی‌ها و کانال‌های آموزشی
تلویزیون هم نوعی آموزش مجازی به حساب می‌آیند. آموزش آفلاین در فضاهای اینترنتی،
مانند کلاس‌های بارگزاری شده و از پیش ضبط شده در سایتهای موجود هم، آموزش مجازی
هستند. فرق آموزش آنلاین با نمونه‌های غیر
آنلاین این است که این شیوه از آموزش تعاملی است. یعنی معلم و شاگرد، همزمان سر
کلاس حضور دارند، پرسش و پاسخ صورت می‌گیرد و معلم می‌تواند ارزیابی کند که آیا دانش‌آموزان
آمادگی برای شروع قسمت بعدی درس را دارند یا خیر. ما همیشه در فکر ارائه این نوع
آموزش بوده‌ایم و برای ما مسئله جدیدی نیست.
آموزش آنلاین به معنی نفی آموزش حضوری
نیست. ولی می‌تواند آن را تکمیل کند.
در مقایسه با آموزش مجازی غیر آنلاین
که در آن رابطه یک سویه برقرار است و دانش‌آموز نمی‌تواند اشکالات خود را بپرسد،
نکته مثبتی که در آموزش حضوری وجود دارد این است که تعامل بین دانش‌آموز و معلم
برقرار است. ما به دنبال نرم‌افزار‌های تعاملی بودیم. به دلیل اینکه اولا حضور در
منطقه، کار بسیار سخت و پرهزینه‌ای بود. دوما بیشتر کسانی که با ما همکاری می‌کردند،
در تهران دبیران و مدرسان پر‌کاری بودند
که بیشتر وقت‌شان پر بود و اگر هم وقت خالی داشتند، روزهای آخر هفته یعنی پنج‌شنبه
و جمعه بود که آن هم بسیار فشرده می‌شد. همچنین هماهنگ کردن دبیران برای ترتیب
دادن این سفرها به تلاش زیادی نیاز داشت. چرا که کار در منطقه سنگین است و دبیرها
به محض برگشتن از سفر باید صبح زود روز بعد در مدارس خود حضور داشته‌باشند. با
توجه به این مشکلات و هزینه بالا، سفر کردن به این منطقه دیر به دیر صورت می‌گیرد.
اما آموزش آنلاین را می‌توانیم پیوسته در طول سال داشته باشیم. هزینه آن هم بسیار
کمتر است، و در هر ساعت از روز می‌تواند برگزار شود. آموزش آنلاین به معنی نفی
آموزش حضوری نیست. ولی می‌تواند آن را تکمیل کند و پشتیبان آن باشد. به همین دلیل
ما همیشه علاقه‌مند بودیم که از این روش استفاده کنیم.
آموزش دبیرستان انجمن حامی از چه زمانی
به حوزه‌ی آموزش مجازی ورود کرد و از چه راه‌کارهایی استفاده نمود؟
از شروع کار گروه آموزش در دبیرستآن‌های
سیستان و بلوچستان، از سال ۹۳، مسئله استفاده از سی دی‌های آموزشی برای ما مطرح
بوده‌است. به همین منظور سی دی‌هایی تهیه و به منطقه دشتیاری فرستاده شد، ولی از آن‌ها
به خوبی استفاده نمی‌شد. حتی قبل از فعالیت گروه آموزش، گروه پشتیبانی، سی دی‌های"
گزینه دو" را به منطقه فرستاده‌بود. ولی می‌توان گفت از سال ۹۰ تا 91 تقریبا
دست نخورده باقی ماندند. بعد از آن، در حوزه آموزش متوسطه سی دی‌های زیادی به
منطقه برده شد. از جمله سی دی‌های روش تدریس کتاب‌های درسی، که توسط مولفین این کتاب‌ها
در دفتر تالیف کتب درسی تهیه شده‌بود. این سی دی‌ها مربوط به کتاب‌های ریاضی مقطع
راهنمایی و کلیه کتاب‌های ریاضی مقطع متوسطه بودند. ما سی دی‌ها را به گروه آموزشی
منطقه تحویل دادیم و آن‌ها نیز به هر دو یا سه معلم یک سی دی تحویل می‌دادند. قرار
بر این بود که پس از استفاده، سی دی را از آن‌ها بگیرند و به دیگران بدهند.
در ادامه، مسئولیت این کار را به
مسئولین گروه آموزشی اداره آموزش و پرورش سپردیم. این کار هم به نوعی آموزش غیر
مستقیم بوده‌است.
همچنین تعدادی سی دی آموزشی برای
استفاده دانش‌آموزان به مدارسی که ما با آن‌ها کار می‌کردیم فرستاده بودیم. بعدها
استفاده از سی دی‌ها را کمتر کردیم و برای آموزش دانش‌آموزان از "سایت آلا
" استفاده کردیم. در این سایت، کلاس‌های خیلی خوبی ضبط شده‌بود و استفاده از
آن هم رایگان بود. ما از دبیران و مشاورانی که در منطقه با ما همکاری داشتند
درخواست کردیم این برنامه‌ها را دانلود کنند
و روی فلش کپی کنند و به دانش‌آموزانی که در منزل لپ تاپ یا
سیستم دیگری داشتند بدهند تا این برنامه‌ها را روی سیستم خود کپی کنند و از آن‌ها
استفاده کنند. همچنین این سی دی‌ها در سیستم‌های مدرسه هم کپی شدند تا دانش‌آموزان
مدرسه هم بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. بخصوص دانش‌آموزان مدارس شبانه‌روزی می‌توانستند
در خوابگاه‌های خود این فیلم‌های آموزشی را که معمولاً مدرس‌های خوبی هم داشتند
ببینند. آن‌ها می‌توانستند این فیلم‌ها را بارها و بارها با دقت ببینند و این
مسئله، امکان بسیار خوبی را برای آن‌ها که نمی‌توانستند سر کلاس حاضر شوند فراهم می‌کرد.
نمونه‌ای از یک نرم‌افزار آموزشی با
قابلیت ارائه‌ی آموزش‌های مرحله‌ای متناسب با نیاز دانش‌آموزان
پس از سال‌ها کار و تجربه و هم‌اندیشی
با همکاران همراه و نیاز سنجی‌ها به این نتیجه رسیدیم که اگر سیستمی طراحی شود که
خودش دانش‌آموز را به طور خودآموز هدایت کند ، فارغ از آموزشگر، می‌تواند خیلی
مفید باشد. این سیستم می‌تواند به صورت کتاب و کاربرگ طراحی شود و یا نرم‌افزار
کامپیوتری.
پس
از تحقیق و جستجو چند نفر که در این حوزه کار کرده‌بودند را یافتیم. ایشان نرم‌افزار طراحی کرده‌بودند که به دانش‌آموزان
مرحله به مرحله در حل مسائل کمک می‌کرد. مثلا تمرینات درس ریاضی به نحوی طراحی شده‌بودند
که دانش‌آموز در بخشی از مسئله، به جایی می‌رسد که دیگر نمی‌تواند ادامه مسئله را
حل کند و اعلام می‌کند که قادر به حل ادامه مسئله نیست. در این هنگام، مسئله یک گام
به عقب برمی‌گردد و دانش‌آموز را راهنمایی می‌کند که شما برای حل این مرحله نیاز
به دانستن پیش نیازهایی از این قبیل دارید و برای درک پیش‌نیاز‌ها مسائل پایه‌تری
را مطرح می‌کند و باز اگر دانش‌آموز قادر به حل مسئله نباشد مسائل پایه‌ای تر دیگری را عنوان می‌کند تا دانش‌آموز
قدم به قدم به حل مسئله برسد. این نرم‌افزار به دانش‌آموزی که قادر به حل مسئله
نبود کمک می‌کرد تا راه حل را پیدا کند. ما به دنبال تهیه این نرم‌افزار بودیم.
برای استفاده از این نرم‌افزار، لازم است دانش‌آموزان سیستم داشته‌باشند و ساده‌ترین
شکل‌های استفاده از کامپیوتر را هم بلد باشند؛ مثل درست کردن فایل، فرستادن ایمیل
و سایر کارهای مقدماتی. به همین منظور ما در منطقه کلاس‌های کامپیوتر را برای رفع
نیازهای مقدماتی دانش‌آموزان برگزار کردیم تا بتوانند از آن نرم‌افزارها استفاده
کنند.
مزیت‌های آموزش آنلاین
در هر حال آموزش مجازی شکل های مختلفی
دارد و آموزش آنلاین یکی از آن‌هاست. علت اینکه ما در حال حاضر از آموزش آنلاین
استفاده می‌کنیم، رفع مشکل تعامل بین معلم و دانش‌آموزان است. این که دانش‌آموزان
بدانند کلاس سر ساعت مشخصی تشکیل میشود و باید سر کلاس حاضر باشند و می‌توانند در
کلاس با معلم ارتباط داشته‌باشند بسیار مفید است. اگر مطلبی را متوجه نشدند می‌توانند
سوال کنند تا معلم برایشان توضیح بدهد. از طرف دیگر معلم نیز می‌تواند ارزیابی کند
که آیا دانش‌آموزان مطلب را دریافت کرده‌اند یا خیر؟ آیا می‌تواند از این مطلب
بگذرد و مطلب جدیدی را شروع کند؟ این گفتگوِها
در جهت نتیجه‌بخش بودن آموزش بسیار مهم و مفید هستند.
البته در کلاس‌هایی که با اسکایپ برگزار می‌شد،
ارتباط چهره به چهره را بیشتر داشتیم. یعنی معلم‌ها و دانش‌آموزان یکدیگر را می‌دیدند
و معلم حضور و غیاب هم می‌کرد. این گونه ارتباط‌ها جوی بسیار موثر و مثبت در دو
طرف ایجاد می‌کند. به همین دلایل و با توجه به این که همه روش‌های آموزش مجازی خوب
و قابل استفاده هستند، بهتر است دانش‌آموزان را در مسیر استفاده از این روش‌ها
قرار داد. در این میان، آموزش آنلاین نسبت به سایر روش‌ها برتری‌های زیادی دارد.
بهبود شرایط آموزش آنلاین پس از تقویت
زیرساخت‌های اینترنتی توسط شرکت ایرانسل
انجمن حامی با رایزنی با شرکت ایرانسل، آن‌ها را
به سمت اجرای مسئولیت اجتماعی خودشان در منطقه دشتیاری دعوت کرد .
پس از رایزنی‌ها و عقد تفاهم‌نامه و چیدن
مقدمات لازم (که طولانی است و در این‌جا نمی‌گنجد) بخش‌هایی از منطقه دشتیاری به
کمک آنتن‌های تقویتی و نصب مودم‌های خاص و نصب نمایشگر ال سی دی، در برخی مدارس، دارای اینترنت خوب و
با کیفیتی شدند.
به محض تهیه این امکان، ما کار را شروع
کردیم که میشود اردیبهشت 98. همان روزی که ال سی دی‌ها نصب شدند، تیم ما همراه با
آقای سرتیپی مدیر سرمایه‌گذاری اجتماعی ایرانسل آنجا بودند. همانجا نرم‌افزار
اسکایپ را روی سیستم مدرسه فارابی نصب کردیم. بعد از آن این نرم‌افزار در سیستم
مدرسه ام‌البنین و همچنین مدرسه پیرسهراب نصب شد.
ما
آن زمان در منطقه، با آقایان عباسی و مجتهدی کلاس فیزیک و شیمی داشتیم. به محض
اینکه به تهران برگشتیم و دیدیم بستر کار فراهم شده‌است، کلاس‌های آنلاین را با
اسکایپ و با همراهی آقایان عباسی و مجتهدی تشکیل دادیم که بسیار هم مفید بود. دانش‌آموزان
در مدرسه، از این کلاس‌ها استفاده می‌کردند و نیاز نبود که موبایل داشته‌باشند و
یا برای اینترنت هزینه کنند. از اینترنت مدرسه استفاده می‌کردند و شرکت ایرانسل هم
اینترنت را شارژ می‌کرد. تصویر بزرگ معلم در یک تلویزیون نمایش داده می‌شد و کیفیت
کلاس‌ها خیلی خوب بود.اردیبهشت 98 و هنوز هیچ خبری از کرونا و آموزش آنلاین در
کشور نبود.
سیر اتفاقات و موانع برای برگزاری کلاس‌های
آنلاین از زمان تقویت زیرساخت‌ها تا شیوع کرونا
کیفیت خوب این کلاس‌ها باعث شد در
اولین سفری که بعد از برگزاری کلاس‌های آنلاین به منطقه داشتیم، هنگامی که دانش‌آموزان
و معلم‌ها یکدیگر را دیدند ارتباط بسیار خوبی بین آن‌ها برقرار شود. در ادامه،
وقتی دوباره از تهران برای آن‌ها کلاس برگزار کردیم نیز رابطه خیلی خوبی در کلاس‌ها
برقرار بود. این رابطه درکلاس‌های آنلاینی که معلم از قبل دیداری حضوری با دانش‌آموزان داشته قوی‌تر بود. نتیجه بخشی این کلاس‌ها به‌گونه‌ای
بود که ما تصمیم گرفتیم از مهرماه به طور مرتب کلاس داشته باشیم و برای این کلاس‌ها
طبق تقویم برنامه‌ریزی منظم کرده‌بودیم. ولی متاسفانه آبان‌ماه 98
اینترنت در سراسر کشور قطع شد و مدتی طول کشید تا اینترنت بعضی مناطق مثلا تهران
وصل شود. ولی اینترنت در منطقه بلوچستان دیرتر از همه‌جا وصل شد. وقتی هم اینترنت
وصل شد به شدت ضعیف بود. به همین علت کلاس‌های آنلاین ما در منطقه تعطیل شدند. بعد از مدتی که وضعیت
اینترنت کمی بهتر شد سیل شدیدی در منطقه آمد و خسارت جدی به زیرساخت‌ها وارد کرد و
حتی به بعضی از زیرساخت‌های اینترنتی مثل دکل‌ها آسیب واردکرد. بعد از آن،
انتخابات مجلس برگزار شد و خیلی از مدارسی که ما با آن‌ها همکاری می‌کردیم حوزه
رای‌گیری شدند. این مدارس، برای مدتی تعطیل شدند. بعد از انتخابات هم امتحانات ترم
برگزار شد. همه این مسائل باعث شد تا ما نتوانیم تا اواخر بهمن در آن منطقه
فعالیتی داشته باشیم. روز بعد از انتخابات و بعد از کل ماجراهایی که در بالا ذکر شد،
یعنی اول اسفند 98 دانش‌آموزان دبيرستان فارابی با آقای مقتصدی کلاس
آنلاین فیزیک را گذراندند. دقیقا از همان روز بود که شیوع کرونا
اعلام شد. مدرسه‌های تهران تعطیل شدند و ما فکر می‌کردیم مدارس منطقه تعطیل نمی
شوند و می‌توانیم تشکیل کلاس‌های آنلاین را ادامه دهیم. ولی یک روز بعد از تهران
مدارس آنجا هم تعطیل شدند.
تا مدتی در شوک و ابهام و نابسامانی به
سر بردیم.
بچه‌ها از مدرسه و معلم و هم‌سالان و
محیط آموزشی و درس کاملا جدا شده و رها بودند و هنوز هم هستند.
برخی، به علت دور شدن از مدرسه و نبود
توجه خانواده‌ها به تحصیل بچه‌ها، مشغول کارهای دیگر شدند ، پسرها به کار رفتند و دخترها مشغول کار
خانه شدند و کلا از فضای آموزشی خارج شدند.
برخی به شدت بی انگیزه و ناامید از
تلاش شدند .
باز همه ی توانمان را جمع کردیم.
تا اینکه
رایزنی‌ها و صحبت‌هایی صورت گرفت که راهی برای ارتباط با دانش‌آموزان
در خانه پیدا کنیم و برای آن‌ها کلاس بگذاریم. با همکاران دبیرستان مفید که در این
شرایط با دانش‌آموزان خودشان ارتباط آنلاین داشتند صحبت کردیم و به این نتیجه
رسیدیم که می‌توانیم برای دانش‌آموزانی که موبایل دارند و در مناطقی هستند که
اینترنت برقرار است، کلاس داشته باشیم. البته خیلی از دانش‌آموزان در روستاهای
دوردست هستند و اینترنت ندارند و از آن دسته که اینترنت دارند، بعضی ها موبایل
ندارند. بسیاری از دانش‌آموزان مجبور شدند برنامه شاد را در گوشی خود نصب کنند.
این برنامه‌ها سنگین هستند و حافظه گوشی را پر می‌کنند و دیگر جایی برای سایر برنامه‌ها
در موبایل باقی نمی‌گذارند. با وجود این مسائل، فکر کردیم کارمان را برای دانش‌آموزانی
که در منزل هستند پیش ببریم. بنابراین از دانش‌آموزان خواستیم که دو و یا سه نفری
که منزل‌شان به هم نزدیک هست با استفاده از یک موبایل با ما مرتبط شوند. همچنین
مدیران مدارس از دانش‌آموزانی که محل زندگی‌شان به مدرسه نزدیک است خواستند که به
مدرسه بیایند و از این کلاس‌ها استفاده کنند.
در
منطقه رفت‌و‌آمد به خانه‌های یکدیگر رایج است و مناسبات معمولی هم برقرار است و
رعایت موازین بهداشتی مربوط به کرونا شدت کمتری دارد، در نتیجه اگر ۴ یا ۵ دانش‌آموز
به مدرسه می آمدند مشکلی ایجاد نمی‌شد. در این شرایط و با این امکانات، ما کلاس‌ها
را شروع کردیم. هر چه که می گذشت استقبال
از این کلاس‌ها بیشتر می‌شد. البته دانش‌آموزانی که با سرویس به مدرسه رفت و آمد
داشتند نتوانستند به مدرسه بیایند و دانش‌آموزان مدارس شبانه‌روزی هم که از راه‌های
دور می آمدند نمی‌توانستند در کلاس مدرسه شرکت کنند. حتی دانش‌آموزانی که خیلی با مدرسه
فاصله نداشتند، برایشان سخت بود که برای یک کلاس دوساعته به مدرسه بیایند، به
همین دلیل بیشتر بچه‌ها از خانه خودشان به کلاس وصل می‌شدند.
با
آغاز اردیبهشت ماه، دانش‌آموزانی که از درس فاصله گرفته بودند به فکر تلاش بیشتر
افتادند. قبل از این، روحیه دانش‌آموزان و معلم‌ها به کلی خراب شده بود، چون کلاس‌ها
کاملا رها شده بودند. آموزش و پرورش هم
بعد از اول اردیبهشت فشارهایی را برای شروع فعالیت ها به مدارس وارد آورد.
نتیجه اینکه جو تغییر کرد و استقبال بیشتر شد.
بعد از تعطیلی مدارس وشیوع کرونا در
اسفند، ناگهان بچه ها رها شدند ، هیچ تدبیری از قبل صورت نگرفته بود و تقریبا همه
در شوک بودند. همه فعالیت‌های آموزشی حضوری قطع شد و بستر و شرایط و مدیریت اجرای
آموزش‌های مجازی و آنلاین هم وجود نداشت و این شوک موجب بریدن بچه‌ها از مدرسه و
معلم و درس و کلا فضاهای آموزشی شد .
باز گرداندن بچه‌ها به درس و مطالعه،
آن هم با روش‌های جدید انرژی و کار و تلاش و مقدمات بسیار زیادی می‌خواست و می‌خواهد.
تا الان چه تعداد کلاس آنلاین و با چه
موضوعاتی برای دانش‌آموزان برگزار شده‌است؟
ما در خرداد ماه سال 98 ، همزمان با
امتحانات نهایی، جهت آماده کردن دانش‌آموزان برای شرکت در امتحانات نهایی چند کلاس
در منطقه داشتیم. در شهریور و در مهر ماه هم کلاس داشتیم.
استقبال دانش‌آموزان از این کلاس‌های آنلاین
چطور بوده‌است؟
استقبال دانش‌آموزان از این کلاس‌ها
خوب بوده‌است البته تفاوت‌هایی در بین مدارس وجود دارد. مثلا در یک مدرسه دخترانه
دانش‌آموزان دختر خیلی خوب استقبال کردند و خیلی فعال بودند. هر جلسه با تکالیف حل
شده، در کلاس حاضر می‌شدند. ولی دانش‌آموزان پسر کمتر اهمیت می‌دادند و به اندازه دانش‌آموزان
دختر فعال نبودند. خیلی از اوقات با تکالیف حل نشده سر کلاس حاضر می‌شدند. ولی در
مجموع، خوب بودند و کلاس‌ها هم برایشان مفید بود. معمولاً بعد از برگزاری یک کلاس،
مدرسین، نمونه سوالات همان مبحث تدریس شده را برای دانش‌آموزان می فرستادند و آن‌ها
هم حل می‌کردند. جلسه بعد، برای رفع اشکال تشکیل می‌شد. برای امتحانات نهایی در
خرداد ماه سال گذشته نیز، مدرسان مدرسه مفید جزواتی را به ما معرفی کرده بودند که
ما آن را برای استفاده دانش‌آموزان تهیه و برای مدارس آن‌ها ارسال کردیم تا آن‌ها
بتوانند شب قبل از هر امتحان، جزوه مربوط به آن بخش را با دانش‌آموزان کار کنند.
انتشاراتی نیز در سال گذشته، کتاب‌های نمونه سوال برای امتحانات طراحی کرده بود.
سال گذشته، اولین سال برگزاری امتحان نهایی بعد از دوره جدید بود. ما این کتاب‌ها
را برای مدارس دخترانه و پسرانه فرستادیم و یک بازه تاریخی برای حل تعدادی مشخص از
آزمون‌ها برای دانش‌آموزان هر مدرسه تعیین کردیم تا در آن مدت مثلاً آزمون های ۱ و
۲ و ۳ شیمی را حل کنند تا پس از آن، کلاس رفع اشکال را برگزار کنیم. در کلاس‌های
رفع اشکال، دانش‌آموزان دختر و پسر هم زمان حاضر می‌شدند و مدرس، طبق برنامه قبلی
که داده بود نمونه سوال ها را به ترتیب حل می‌کرد و رفع اشکال می‌کرد. این برنامه
بسیار مفید بود. اجرای این برنامه به این صورت بود که یک یا دو روز قبل از هر
امتحان، نمونه سوالات آن درس، به ترتیب حل و رفع اشکال می‌شد. این کلاس‌ها مربوط
به سال 98 و قبل از کرونا بود که بچه‌ها در مدرسه به کلاس می‌پیوستند.
دانش‌آموزان در این طرح‌ها می‌بینند که
چه شیوه‌های مختلفی برای یادگیری وجود دارد که شاید پیش از این به آن‌ها فکر نکرده
بودند و تا به حال آن‌ها را تجربه نکرده بودند. اگر هم چیزی در مورد این روش ها
شنیده بودند برخورد عملی با آن نداشته اند. استفاده از این روش‌ها باعث شد، این
تصور که چون در جایی دور افتاده زندگی می‌کنند، امکان یادگیری برای آن‌ها وجود
ندارد، از بین برود و دریچه جدیدی از امید به رویشان باز شود که خیلی ارزشمند است.
نکته دیگر این است که این دانش‌آموزان
وقتی می‌بینند که افراد مختلف، از مکان‌های بسیار دور مثلا تهران به فکر تحصیل آن‌ها
در بلوچستان هستند، برنامه‌های آموزشی ویژه برای آن‌ها برگزار می‌کنند، کتاب ارسال
می‌کنند، کلاس برگزار می‌کنند و خودشان در ساعت مقرر سرکلاس حاضر می شوند، به آن‌ها
احساس با ارزش بودن می‌دهد و احساس می‌کنند آدم‌های مهم، مفید و با ارزشی هستند و
در نتیجه، اعتماد به نفس و عزت نفس آن‌ها بالا می‌رود. در نتیجه خود را لایق
چیزهایی خیلی بهتر از آنچه دارند و به آن فکر می‌کنند می دانند و برای دست یافتن
به آن تلاش بیشتر می‌کنند.
به طور کلی چه موانعی برای برگزاری کلاس‌های
آنلاین وجود دارد؟
از مهمترین موانع پیشبرد کار آموزش
آنلاین در شرایطی که دانش‌آموزان مجبورند در خانه بمانند، عدم دسترسی به سیستم لپ
تاپ یا موبایل و اینترنت است. اگر در مدرسه حضور یابند به همان شیوه گذشته کلاس را
برگزار خواهیم کرد. برای دانش‌آموزان مدارس شبانه روزی که همیشه در دسترس هستند
برگزار کردن کلاس خیلی راحت بود. آن‌ها می‌توانستند با برنامه اسکایپ روی تلویزیون
مدرسه از کلاس‌ها استفاده کنند. ولی برگزاری کلاس برای دانش‌آموزانی که در مدارس
غیرشبانه‌روزی تحصیل می‌کنند مشکلات زیادی دارد. از بین مدارسی که شبانه‌روزی
نبودند مدیر و معاون مدرسه پیرسهراب، خانم ریگی، با ما همکاری خیلی خوبی داشتند. آن‌ها
هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دادند و دانش‌آموزان را بعد از تعطیلی در مدرسه نگه
می‌داشتند. مثلاً از سرویس رفت و آمد دانش‌آموزان می‌خواستند دو سه ساعت دیرتر در
مدرسه حاضر شوند. در نتیجه ما به راحتی می‌توانستیم برای آن‌ها کلاس برگزار کنیم.
در صورتی که در بقیه مدارس چنین امکانی وجود نداشت. یعنی دانش‌آموز باید بلافاصله
بعد از تعطیلی، مدرسه را ترک می‌کرد. بعد از تعطیل شدن کلاس‌های صبح دانش‌آموزان،
شیفت بعد از ظهر، کلاس‌ها را پر می‌کرد. هیچ کلاسی خالی باقی نمی‌ماند. بچه‌ها هم
باید بلافاصله بعد از تعطیل شدن مدرسه با سرویس‌ها به خانه می‌رفتند. در غیر این
صورت سرویس‌ها می‌رفتند و بچه‌ها جا می‌ماندند.
برای نمونه در مدرسه بلوچی عبدالله،
بعد از تعطیلی شیفت صبح، تمام کلاس‌ها با دانش‌آموزان شیفت بعد از ظهر پر می‌شد. اینها
مشکلاتی بودند که هنگام برگزاری کلاس‌ها از طریق نرم‌افزار اسکایپ در مدارس با آن‌ها
مواجه می‌شدیم. در حال حاضر متفرق شدن دانش‌آموزان مشکلات دیگری به دنبال دارد.
وقتی بچه‌ها همه در یک فضا جمع می شوند و از کلاس استفاده می‌کنند به یکدیگر انرژی
می‌دهند و یک حالت سینرژی (هم افزایی) به وجود می‌آید. آن‌ها قبل و بعد از کلاس با
هم صحبت می‌کنند ولی در خانه‌ها از هم دورند و این امکان را ندارند. نمی‌دانم این
وضعیت تا کی ادامه پیدا می‌کند، به هر حال تا زمانی که در خانه هستند، بعضی از آن‌ها
به اینترنت دسترسی ندارند. هم چنین ما از مدیر و ناظم مدارس خواسته بودیم تا بعد
از پایان یافتن کلاس‌ها از بچه‌ها مراقبت‌هایی بکنند که در شرایط کنونی آن را از
دست داده‌ایم و اینها ضایعات قابل توجهی هستند.
برگزاری کلاس آنلاین زحمت زیادی دارد.
در کلاس حضوری هنگامی که معلم سر کلاس می‌رود ۲۰ یا ۳۰ دانش‌آموز در مقابل او می‌نشینند
و به درس گوش می‌دهند. همان جا اشکالات‌شان را مطرح می‌کنند و معلم آن‌ها را رفع
می‌کند. معلم کتاب به همراه دارد و می‌تواند از روی تصویر کتاب به دانش‌آموزان
پاسخ دهد. مطالب را با استفاده از پاورپوینت ارائه می‌دهد و می‌تواند به وسیله آن
رفع اشکال کند. ولی در آموزش آنلاین، تمام حواس معلم باید به صفحه سیستم باشد. دانش‌آموزان
یادداشت می‌گذارند، سوال می‌پرسند و....، معلم باید به همه آن‌ها پاسخ دهد و
یادداشت بنویسد، که این کار با استفاده از قلم‌های نوری اصلا کار راحتی نیست.
نوشتن مطلب با خط خوش با این قلم ها بسیار سخت است. در مجموع فشار زیادی روی معلم
هست.
من هم باید در تمام طول کلاس‌های
آنلاین، حضور داشته باشم و کلاس‌ها را ارزیابی کنم و ببینم چند نفر حاضر و هر کدام
چقدر فعال هستند. باید کل جریان کلاس را ضبط کنم و سپس آن را ادیت کنم و از دانش‌آموزان
بخواهم در حین برقراری کلاس از فضای کلاس عکس بگیرند و برای من بفرستند. هنگام
برگزاری کلاس ممکن است مدیران مدرسه‌ها جهت اطلاع از روند کلاس، تماس بگیرند یا در
واتس اپ پیام بگذارند. همه اینها کار خیلی زیادی می‌برد. به نظر کار ساده‌ای می‌آید
که در منزل نشسته‌اید و کلاس برگزار می‌کنید، ولی این طور نیست. یعنی باید هر لحظه
گوشی تلفن، واتس اپ، پیامک‌ها و اسکایپ روم خود را چک کنید. گاهی اوقات، هم گوشی و
هم لپ تاپم روشن هستند. بر روی یکی از آن‌ها اسکایپ و بر روی آن یکی واتس اپ را چک
می کنم. نباید از اسکایپ خارج شوم چون در آن صورت نرم‌افزاری که برای فیلمبرداری
از کل کلاس نصب کرده‌ام غیر فعال میشود. در مجموع کار بسیار پیچیده‌ای است. یعنی
همه سلول های مغز باید آنلاین عمل کنند.
روز
و ساعت تشکیل کلاس را با اطلاعیه‌ای چند روز قبل از تشکیل کلاس به اطلاع تمام
مدیران و گروه‌های واتس اپی دبیرستان‌ها می‌رسانم، اما از نیم ساعت قبل از شروع هر
کلاس باز در تمام گروه‌ها باید یادآوری شود تا فراموش نکنند. همچنین اگر پیام را
ندیدند، پیامک ارسال شود و اگر لازم شد زنگ زده شود و…...اگر
تعداد کمی سر کلاس حاضر شوند، یکی یکی پیگیری شود. کار خیلی سنگینی هست. پس از
ایجاد امکان افزایش کاربر در اسکای روم، تعداد دانش‌آموزان و تعداد مدارسی که
امکان شرکت در کلاس را داشتند خیلی بیشتر شد. در واقع تمام دانش‌آموزان دبیرستان‌های
دشتیاری امکان حضور در کلاس‌ها را داشتند و اطلاعیه به دست تمام گروه ها و مدیران
می‌رسید .
اداره آموزش و پرورش منطقه نیز استقبال
کرده و اطلاعیه ها را در گروه مدیران دبیرستان‌های دوره دوم قرار میداد و همچنان
نیز این روند ادامه دارد.
کلاس‌ها همچنان جهت تقویت و حمایت از دانش‌آموزانی
که خود را برای شرکت در کنکور آماده می‌کنند ادامه دارد.
در پایان، مهم است یادآوری کنم که
آموزش مجازی، چه آنلاین و چه غیر آنلاین به هیچ وجه جای آموزش حضوری را نمی‌تواند
بگیرد.
با
همه کاستی‌ها و همه ایراداتی که به سیستم آموزشی وارد است، نهاد مدرسه که محل
تعامل و تجمع و هم‌افزایی و ارتباط و پیوندهای انسانی بین بچه‌ها و معلم‌ها و محیط
است باید تقویت و حفظ شود.
بهناز بابازاده
99.05.14