لطفا ازنقش خود در ارتباط با طرح
بازسازی هنرستان مهر پروین برای ما بگویید.
مجموع فعالیت‌های ما به عنوان تیم فنی شامل بازدید میدانی
اولیه، تهیه نقشه‌های وضع موجود، بررسی ساختار و سازه بنا، تهیه طرح بازسازی بنا
از جمله طراحی نما، طراحی محوطه، طراحی داخلی، نظارت بر فرآیند اجرا و نیروی کار
به جهت اجرای کار با کیفیت و همراه با کمترین میزان خطا بوده‌است.
کمی از ویژگی‌های هنرستان مهرپروین و
دلیل انتخاب آن برای مرمت و بازسازی برای ما بگویید.
در زمستان سال 98 ما برای بازدید از پروژه‌های انجمن وارد
منطقه سیستان و بلوچستان شدیم. در آن زمان این هنرستان که بافتی فرسوده داشت و
بخش‌هایی از آن تخریب شده‌بود توسط افراد بومی به اعضای کارگروه فنی معرفی و از ما
خواسته‌شد که در صورت امکان نوسازی یا مرمت این بنا صورت گیرد. پیرو این ماجرا، این
مدرسه به کارگروه تحقیق ارجاع داده شد. یک ماه بعد و در پی وقوع سیل در سیستان و
بلوچستان، ما دوباره به این استان سفر کردیم. همزمان، مطالعات کارگروه تحقیق در
مورد این هنرستان نشان داد که این مدرسه تنها هنرستان واقع در شهر اسپکه و مناطق
اطراف آن‌جا است و دانش‌آموزان از مناطق اطراف نیز برای تحصیل به آن‌جا می‌آیند.
با توجه به اینکه این هنرستان پسرانه است و در دوران تحصیل انواع مهارت‌ها به
پسرها آموزش داده می‌شود، پس از اتمام تحصیلات آنها قادر هستند با مهارت‌هایی که
آموخته‌اند کار پیدا کنند و الزاما نیازی به ورود دانشگاه نخواهند داشت. این نکته
از نظر درآمدزایی در آن منطقه حائز اهمیت است. پس از تحقیقات، کارگروه تحقیق تایید
کرد که مرمت این هنرستان الزامی است. همچنین در جریان سیل و به علت حجم بالای
بارندگی، نمای این هنرستان تخریب شده و این تخریب به فضاهای داخلی نیز آسیب زده
بود. هم تایید از جانب کارگروه تحقیق و هم خسارات وارده به این هنرستان به دلیل
وقوع سیل، سبب شد مرمت این هنرستان در لیست پروژه های مربوط به سیل این منطقه قرار
گیرد.
آیا ساختمان قبلی هنرستان برای دانش‌آموزان
قابل استفاده بوده‌است یا خیر؟
زمانی که لزوم بازسازی این هنرستان در منطقه تایید شد، ما
در کارگروه فنی به بررسی این مسئله پرداختیم که آیا می توان این ساختمان را با روش‌های
مقاوم سازی سرپا کنیم که بتواند به حیات خود ادامه دهد یا باید تخریب شده و دوباره
از نو ساخته شود. کارگروه فنی در این زمینه دو رویکرد را در پیش‌گرفت: 1- درخواست
ارسال تاییدیه از آموزش و پرورش برای تایید اینکه این هنرستان در دسته ساختمان‌های
تخریبی قرار نمی‌گیرد و نیاز به مرمت دارد. الویت اول برای آغاز کار، گرفتن تایید
از آموزش و پرورش بود. یکی از نکاتی که در مورد ساختمان این مدرسه وجود داشت این
بود که سازه این مدرسه با سازه‌های متعارفی که در ساخت مدارس به کار می‌رود متفاوت
بود و به اصطلاح ساختار مصالح‌بنایی داشت. با بررسی‌هایی که انجام شد و با توجه به
آسیب‌های کمی که به اسکلت بنا وارد شده‌بود، با متخصصانی در زمینه مقاوم سازی سازه‌ها
مشورت‌هایی انجام شد، نتیجه این بررسی‌ها و مشورت‌ها این بود که امکان بازسازی و
استفاده از مدرسه برای سالیان آتی وجود دارد، چرا که خوشبختانه این مدرسه ساختار
خوب و مقاومی دارد. در حقیقت پس از تخریب هم غیرقابل‌استفاده نبود ولی فرسودگی‌های
زیادی داشت.
با توجه به اینکه آغاز این طرح
همزمان با شیوع ویروس کرونا اتفاق افتاد چه چالش‌هایی بر سر راه شما وجود داشت؟
ما در دی و بهمن 98 از این مدرسه بازدید کردیم، ولی کار
مرمت به طور رسمی از اردیبهشت 99 آغاز شد. در حقیقت برای هرگونه کار مرمت، اولین
گام یک معمار از نزدیک‌دیدن بنا و بررسی جوانب و محیط اطراف آن و بافت سایر بناها
در آن منطقه هست. ولی به دلیل شیوع ویروس کرونا امکان این مسئله فراهم نبود.
همچنین به دلیل اینکه این مدرسه خیلی قدیمی بود هیچ نقشه‌ای از آن در‌دست نبود و
چون امکان بازدید میدانی وجود نداشت مجبور شدیم به فیلم‌ها و عکس‌های دو سفر قبلی
رجوع کنیم. برای تهیه نقشه از مدیر و فراش مدرسه خواستیم برای ما عکس بگیرند.
همچنین مشکل دیگری که وجود داشت نبود نیروی متخصص در آن زمان از سال بود، چرا که
نیروی متخصص در 6 ماه اول سال در آن منطقه کار نمی کند و به مناطق خوش آب و هواتر
می رود. نقشه اولیه کار که بر اساس عکس‌ها تهیه شده‌بود برای مسئولین مدرسه ارسال گردید،
سپس از آنها خواسته شد بر اساس تمام خطوط طراحی شده فضاها را اندازه گذاری و متر
کنند. این کار با تلاش و پروسه رفت و برگشت طولانی انجام شد. در نهایت نقشه‌ها
تهیه شد. ترکیبی از الگوهای معماری شهر اسپکه و معماری مربوط به مناطق گرم و خشک،
همچنین ضوابط و استانداردهای مربوط به فضاهای آموزشی که توسط آموزش و پرورش تعیین
شده‌بود و نیز سلیقه طراح در این طرح به کار گرفته شد. درنهایت با کمترین میزان
دخل و تصرف در ساختار، طراحی نما انجام شد.
پس از پایان بازسازی چه
تعداد دانش‌آموز قرار است از این هنرستان استفاده کنند؟
در سال تحصیلی جدید تعداد 120 دانش آموز پسر در این مدرسه ثبت
نام کرده و مشغول تحصیل شده اند. امید است تاثیرات مثبت این بازطراحی را در پیشرفت
دانش آموزان و موفقیت‌های آنها ببینیم.
در پایان از نکات جالب که در این طرح
وجود داشت برایمان بگویید.
چندین موضوع در بازطراحی این مدرسه برای ما در الویت قرار
داشت که سعی کردیم در روند کار به آنها توجه داشته باشیم.
متاسفانه در شهر اسپکه مراکز فرهنگی و تفریحی و یا فضاهای
سبز برای گذران اوقات فراغت نوجوانان وجود ندارد. از این رو مدارس برای این دانش
آموزان صرفا فضای آموزشی نبوده و به نحوی فضای تفریح، انجام تعاملات اجتماعی و برنامه
های جمعی و گروهی نیز هست. این مهم ما را برآن داشت که به طراحی محوطه با دیدی
فراتر از حیاط یک مدرسه نگاه کنیم. در نهایت محوطه این بنا با دید یک سرای جمعی که
شامل مجموعه‌ای از فضاها مانند زمین ورزشی فوتبال و بسکتبال، فضاهای باز کمک
آموزشی، محیط‌های نشیمن سایه‌دار، پوشش‌های سبز متنوع و آلاچیق‌های گروهی طراحی شد.
همان‌طور که می‌دانید، یکی از چالش‌های اصلی منطقه سیستان و
بلوچستان موضوع کمبود آب می‌باشد، لذا در طراحی محوطه مدرسه تلاش بر این بوده که
ضمن بهره‌گیری از گونه گیاهی سازگار با اقلیم گرم و خشک منطقه سیستان‌وبلوچستان که
نیاز آبی کمی دارند، با استفاده از سیستم فاضلاب خاکستری (پس آب خروجی روشویی
سرویس های بهداشتی) آب مورد نیاز آبیاری گیاهان تامین گردد.
مبحث دوم توجه حضور رنگ و مساله روانشناسی رنگ‌ها در فضاهای
آموزشی بود که در این راستا پس از خواندن مقالات علمی متعدد، توجه به آیین نامه‌ها
و دستورالعمل‌های ملی و بین‌المللی مرتبط با طراحی فضاهای آموزشی و همچنین در
نظرگرفتن مسائل فرهنگی حاکم بر منطقه، برای هر فضا، رنگی متناسب با عملکرد، ابعاد
و تعداد کاربران آن تعیین شد. ماهیت رنگ فضاها در این هنرستان 9 کلاسه با اختصاص
رنگ نارنجی به کارگاه برق، رنگ بنفش به کارگاه کامپیوتر، رنگ سبز به کارگاه مهارت
،رنگ آبی برای کلاس های تئوری و رنگ زرد برای راهروها شکل گرفت. همچنین سطوحی که
تخته آموزشی برآن ها نصب می‌گردد به منظور جلب توجه دانش‌آموزان به موضوعات درس با
طیف رنگی تیره‌تر و شادتر رنگ‌آمیزی گردید.
ما به‌عنوان طراحان پروژه امیدواریم میزان تاثیرگذاری حضور
رنگ در کلاس‌های آموزشی و همچنین محوطه‌سازی فضای پیرامونی را در بهبود عملکرد
کادر آموزشی و دانش آموزان شاهد باشیم. این مهم با پایشی مستمر توسط کارگروه
پشتیبانی در طول سال تحصیلی و سالیان آینده، ما را در بهبود روند کار در پروژه های
آتی کمک خواهد کرد.
