ششمین همایش کتابداران غرب کشور
۸ آذر ۹۷ در سالن دانشگاه آزاد مهاباد با هدف هم افزایی و تبادل تجربیات کتابداران کتابخانه های روستایی استان های غربی کشور برگزار شد،
این همایش با سخنان آقاى قادر مرادى رئیس اداره فرهنگ وارشاد مهاباد،آقاى رسول نبوی، دبیر اجرایی همایش، خانم فرح حق نژاد مسئول کتابخانه هاى غرب کشور انجمن حامى کار خود را آغاز نمود.
این همایش شامل دو پنل تخصصی و در بخش جانبی همایش، کارگاه هایی برای کتابداران بود.
- پنل آسیب شناسی کتابخانه های روستایی
- پنل توسعه و فرصت های کتابخوانی در روستا
- کارگاه بررسی وضعیت موجود، نیازسنجی و ایده پردازی برای کتابخانه ها
- کارگاه ارتباط قصه و ذهن
- کارگاه از کتابخوانی تا نوشتن
- کارگاه آموزش تاتر مشارکتی
- کارگاه شیوه های مختلف قصه گویی
پنل آسیب شناسی با حضور کارشناسان و کتابداران
پنل آسیب شناسی با حضور کارشناسان و کتابداران، برای بررسی آسیب های کتابخانه های روستایی و مطرح نمودن مسایل توسط کتابداران و ارایه راهکارهای مناسب توسط کارشناسان برگزار شد.
مسئول اجرای پنل :
کارشناسان :
- دکتر محسن حاج زین العابدین
- دکتر احمد غلامی کامران جوهری
- آقاى عثمان رفاعی هیات امناى انجمن حامى
- آقای انور ولدبیگی از هیات امنا کتابخانه نوریاب پاوه
- آقای کامران جوهری نماینده ایزیرتو
- آقاى کریم تیشى از موسسین و امنا انجمن زانست و ادب اشنویه
- دکتر انور اسماعیل پوری
- دکتر احمد غلامی، جامعه شناس و دبیرآموزش و پرورش
مهم ترین آسیب های مطرح شده در پنل
- دشواری ترویج کتابخوانی در فرهنگ عمومی برای کودکان و به ویژه بزرگسالان
- زمینه چگونگی افزایش مهارت های کتابداران، متناسب با نیازهای مخاطبان و روش های موثر و کمک کننده برای ارتباط بیش تر و بهتر کتابداران با یک دیگر برای حل مسایل مشترک خود
- از دیگر مشکلات مذاکره کتابداران با مسئولان و معتمدین محلی بود. از نظر ایشان، برخی از مسئولان محلی، کتابداران را رقیب خود در حوزه کتابداری می دانند
- معتمدین محلی نیز همکاری لازم برای توسعه کتابخوانی را ندارند.
- کمبود فضای مناسب برای کتابخانه ها (از مهم ترین چالش های کتابداران روستایی است.)
- آیا ممکن است برای کتابخانه های روستایی مردمی کد فعالیت ویژه اختصاص داده شود؟
- آیا تحقیقات میدانی در کتابخانه های روستایی انجام شده و آینده این کتابخانه ها چگونه خواهد بود؟
دکتر محسن حاج زین العابدین در پاسخ به موارد طرح شده:
در مورد دشوارى کار ترویج کتابخوانى آن را چالشی عمومی در تمام دنیا دانستندو روش های مناسب ترویجی را بهترین روش برای افزایش مطالعه کتاب پیشنهاد دادند. از نظر ایشان، بررسی تفاوت دغدغه های ذهنی افراد، کشف مسایل و نیازهای افراد مختلف و پاسخ گویی به آن ها در قالب فعالیت های ترویجی برای کتابخوانی اثر عمیقی بر افزایش علاقه مندی مخاطبان کتابخانه ها برای مطالعه کتاب دارد.
به طور کلی تاکید ایشان بر ایجاد لذت کتابخوانی برای مخاطبان بر اساس دغدغه ها و نیازهای منحصر به فرد انسان ها می باشد.
ایشان در پاسخ به مشارکت پایین جامعه فرمودند، در جامعه ما مشارکت زیاد است اما مشارکت فرهنگی بالا نیست و در حال حاضر نمی توان به کمک های سازمان های دولتی امیدوار بود. بنابراین، با حرکت های مستمر و گام های کوچک می تواند اذهان عمومی را متوجه این موضوع نمود و مشارکت مردم را در حوزه توسعه کار داوطلبانه که عشق بالایی دارد و بسیار اثرگذار است، جذب نمود، اما متاسفانه نمی تواند بلند مدت باشد. پس باید بتوانیم کتابدار داوطلب را از نظر معیشتی تامین نماییم. ایشان بر جذب و استفاده از ظرفیت های بومی منطقه تاکید نمودند.
وى همچنان در مورد سابقه پژوهش های انجام شده در حوزه کتابخانه های روستایی توضیحاتى براى جمع ارایه دادند.
ررسی و تحلیل جامعه شناختی مسایل مربوط به کتابخانه ها
دکتر احمد غلامی
بر مبنای چکیده سخنان ایشان، کتاب بیش از دو هزار سال قدمت دارد اما دغدغه ما با کتاب، مدرن است.
کتاب برای نجات از عقب ماندگی چه قدر مهم است؟ کتاب امری فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است. چرا محققین مفهوم کتاب را در حوزه فرهنگی بسیار برجسته مى کنند؟کتاب در نهاد خود امری اجتماعی است و منجر به ارتباط بین نویسنده و مخاطب، ارتباط بین دغدغه ها و مفاهیم جدید جوامع مدرن می گردد. با این که در شهرها طبقه متوسط کتابخوان شکل گرفته است. اما اکنون در روستاها نیز دغدغه های جدیدی در حال شکل گیری است. به واسطه کتاب و کتابخوانی، اشتراکی کردن دغدغه ها به مرتبط نمودن دغدغه های محلی و جهانی کمک می نماید. استفاده از گروه ها و شبکه های مجازی برای به اشتراک گذاری کتابخوانی گزینه مناسبی است. این همایش نمونه ای از به اشتراک گذاری امور اجتماعی با کتاب می باشد.
پنل توسعه و شناسایی ظرفیت ها
مسئول اجرایی پنل:
کارشناسان:
- ابراهیم عمرانى
- افسانه بازیار
- دکتر خالق جلیل نژاد
پنل با صحبت های تخصصی آقای دکتر ابراهیم عمرانی آغاز شد. ایشان با بیش از چهل سال سابقه کتابداری تجربیات ارزشمند خود در زمینه کتابداری و مسایل آن را با کتابداران در میان گذاشتند. از نظر ایشان، کتاب نماد آگاهی است و کتابخانه محفلی برای ارتباط کودکان با یک دیگر. هدف این است که کتاب خواندن، مخاطب را به نقطه ای برساند تا خود به دنبال آگاهی و کتاب برود. ایشان خطاب به کتابداران گفتند، هم‌اکنون، نقش کتابدار از فرم سنتی برای در انتظار مخاطب ماندن تغییر کرده است. مستندسازی فعالیت های کتابخانه ها از اهمیت بالایی برخوردار است. هر روستا تجربه های خاص خود را دارد که می تواند برای روستاهای دیگر مفید واقع گردد.، نقطه عطف تمام آن چه که نیاز دارید خودتان هستید. عنصر مهم در تربیت کودکان، مادران هستند. بسیار مهم است در روستاها روی مادران کار کنید. کاری که خودش در روستا بلد است با مادران انجام دهید تا راحت تر ارتباط بگیرید. دشوارترین بخش کار، ارتباط با مسئولان روستایی است. نگرانی‌های دهیاران بسیار طبیعی است و در جهت کسب اعتماد معتمدین و مسئولان روستایی تلاش کنید. تا آن‌ها بدانند که کتابداران دقیقا چه کاری انجام می‌دهند تا بتوانند همراهی نمایند.
برای افزایش جلب مشارکت بایست کار شما توسط مسئولان روستاها شناخته شود.روستاهای مستعدتر شناسایی گردد. و کتابخانه ها بر اساس هزینه فایده انتخاب گردد تا کتابخانه ها پربازده تر گردد.
خانم افسانه بازیار از مروجان کتاب منطقه بخش بعدی پنل را در اختیار داشتند. ایشان بر جایگاه خاص کتاب در توسعه فرهنگی جوامع تاکید داشتند. برای افزایش مطالعه کتاب در بزرگسالی می بایست از کودکی آغاز نمود. کودکان از والدین خود آموزش می بینند. خانواده نخستین نقطه مهم و استراتژیک در آموزش کتابخوانی به کودکان است. دومین نقطه استراتژیک، مدرسه است. با همکاری معلمان می توان این فرهنگ را ترویج داد. نقش هم‌سالان و هم‌بازی‌های کودکان نیز در ترویج کتاب مهم است. به عبارت دیگر، از کودکان به عنوان مروج کتابخوانی استفاده کنیم. استفاده از رسانه های گروهی برای ترویج کتابخوانی نیز توصیه می‌گردد. به عبارت بهتر، هر یک از ما می توانیم مروج کتاب باشیم.
در پایان، از طرف ایشان، راهکارهایی برای کتابداران ارایه شد. از جمله، آموزش اهمیت کتابخوانی به مادران، تشویق عضویت خانوادگی در کتابخانه، مسابقات کتابخوانی و اهدای کتاب‌های مناسب به کودکان، اختصاص ساعت آموزشی کتابخوانی در مدارس توسط معلمان. ایشان در ادامه توضیحاتی در مورد طرح "بخوانیم و ببخشیم" در مددرس ارایه دادند. این طرح در راستای استفاده از ظرفیت مدارس در ترویج کتاب اجرا گردیده است.
دکتر خالق جلیل‌نژاد
در مورد تحلیل شاخص های توسعه انسانی در جامعه اختصاص یافت. بر اساس ارایه دیدگاه های ایشان، در گذشته تصور توسعه فقط از طریق رشد اقتصادی بوده است، اما اکنون بیش از یک دهه است که مفهوم توسعه تغییر کرده است. از مهم‌ترینشاخص‌های مطرح توسعه، توسعه انسانی است که درک، سیاست‌گذاری و راهبردهای مربوط به توسعه را تغییر داده است. هدف توسعه انسانی ارتقا کیفیت زندگی فردی و جمعی انسان است. و در این راستا، آموزش آگاهی برای پرورش ابعاد وجودی ما ضرورت دارد. نتیجه رشد این ابعاد، توانمندی در حوزه فردی و جمعی است. در این زمینه، انسان، محور و آغاز توسعه است. اما آمارها نشان می دهد شاخص های توسعه انسانی در غرب کشور، نمره پایینی دارد. بنابراین، کار فرهنگی در این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است.
بخش جانبی ۷ آذر ماه باحضور کتابداران از کتابخانه های :
| زانست و ادب اشنویه ،اشنویه | مکریان ، روستاى حاج حسن ،میاندوآب | هیمن موکریانی، روستاى خورخوره ،سردشت |
| ماموستا هژار،ربط | الفبای درون، بانه | کتابخانه های مهاباد |
| کامیاب ۳، سیدآباد | سواره ، روستاى ناچیت، بوکان | شاهده ۱، روستاى نلاس، سردشت |
| شه واو، روستاى کوسه کهریزه | تیشک، روستای سلامت، بوکان | ریژگه، روستاى شوی |
| کتابخانه روستاى ژیوار، اورامان | کتابخانه روستاى آلوت، بانه | ژیار، روستای لج |
| روناکی مکریان، گوگ تپه | کتابخانه روستاى نوریاب، پاوه | کتابخانه روستاى بانه وره، پاوه |
کارگاه شیوه های مختلف قصه گویی
مدرس: منصوره حایرى
- در این کارگاه روش های کتابخوانی برای کودکان و بزرگسالان ارایه گردید.
از مهم ترین مسایل مطرح شده در این کارگاه، بررسی روش های جذاب نمودن داستان خوانی و مشتاق نمودن شنونده داستان برای مراجعات ببشتر به کتاب و کتابخانه بود.
کارگاه ارتباط قصه و هنر
مدرس: ثریا حبیبی
- در این کارگاه ارتباط هنر با قصه، به ویژه داستان های بومی بررسی گردید.
کارگاه روش های عملی مختلف ارایه قصه به کودکان و کتابداران آموزش داده شد و تاکید گردید برای درک بهتر کودکان از قصه ها، از روش های نمایشی برای قصه گویی استفاده گردد.
در پایان این کارگاه، کتابداران در گروه های مختلف توانستند روش های گوناگون نمایش قصه را بیاموزند و از این پس در کتابخانه های روستایی برای علاقمند نمودن کودکان و بزرگسالان به کتابخوانی استفاده نمایند.
کارگاه آموزش تاتر مشارکتی
تسهیلگر:گیتا صالحى
- این کارگاه درباره مشکلات کتابداران روستایی برای اداره کتابخانه ها برگزار شد و از روش تاتر مشارکتی، برای آموزش کتابداران جهت یافتن راه حل برای رفع مسایل و مشکلات موجود در حوزه کتابخانه و کتابداری در روستاها استفاده شد. همان گونه که می دانید، کتابداران روستایی با مسایل زیادی دست به گریبان هستند. از جمله عدم وجود فضاهای مناسب برای فعالیت های فرهنگی کتابخانه ها، ناکافی بودن عناوین کتابها برای پوشش دادن گروه های مختلف سنی و ... . از این رو مهارت کتابداران برای مذاکره با مخاطبان، مردم محلی و مسئولان شهری برای حل این مسایل از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این کارگاه، مهم ترین و مشترک ترین مسایل کتابداران با تکنیک نمایشی بررسی گردید.
کارگاه از کتابخوانی تا نوشتن
مدرس : علی‌اکبر زین‌العابدین
کارگاه بررسی وضعیت موجود، نیازسنجی و ایده پردازی برای کتابخانه ها
مدرس : ثریا حبیبی
انجمن حامى ضمن آرزو براى گسترش فضاهاى فرهنگى و افزایش آگاهی از شرکت کنندگان ، تیم اجرایى، گروه موسیقی، کادر اداری، داوطلبان خانم ها:غزل دستوری، زهرا عبادی، شه ویار گلابی آذر ، فرح حق نژاد، گلاره جباری، منصوره مدرسی، گیتاصالحی، ثریا حبیبی، ملیحه پویابهار ، پری چراغی ، تابنده طیار ، زهره عبدالله زاده ، سمیرا رستگارپور، مطهره میرشکاری آقایان: نیما احمدی، علی اکبر زین العابدین ، دکتر حاج زین العابدین، ابراهیم عمرانی، علی عبید،شاهد حلاج، امیر نریمانی، صادق چناری، چالاک کرده، سید رسول نبوی، دکتر خالق جلیل نژاد،یعقوب خضری، هیمن آلانی، بهروز پادیاب، ادریس مهرپرورو تمام عزیزانی که برای برگزاری همایش، همراهی نمودند، تشکر مى نماید.
و همچنین با اهداى لوح تقدیر و هدایایى به رسم یادگارى از کارشناسان، مدرسان، کتابداران و گروه نمایش کودکان حاضر در همایش تشکر ویژه نمود.